KUYUM İMALATINDA FİRE ORANLARI
Sektörümüze ilişkin olarak Altın imalatı esnasında oluşabilecek fire ve zayiat oranlarına ilişkin çalışmamız tamamlanmıştır.
Kuyumculukta imalat farklı yöntemlerle yapılmakta olup her ürünün kendine özel imalat aşamaları bulunmaktadır.Bu aşamalar üretici firmanın kendi üretim yöntemleri ve ürün kalitesi tercihine bağlı olarak çeşitlilik gösterebilmektedir.
Genel imalat yöntemlerine göre başlıklar aşağıdaki gibidir;
1-Tamamen el(geleneksel yöntemler) ile üretilen ürünler,
2-Makine ile üretilen ürünler,
3-Döküm tekniği kullanılarak üretilen ürünler.
Yukarıda belirtilen imalat yöntemlerinin ana başlıklarının altında imalat sırasında imal edilecek ürüne göre aşağıda belirtilen işlem ve aşamaların birkaçı veya tamamı uygulanmaktadır.
a)ERİTME İŞLEMİ
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya (işlem sırasında oluşan artıkların tekrar kullanılabilmesi için) 1’den fazla eritme işlemine tabi tutulabilmektedir.Bu durum oluşan firenin artmasına neden olur.
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
b)DÖKÜM İŞLEMİ
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya (işlem sırasında oluşan artıklar tekrar eritilerek kullanılabilmesi için)1 den fazla döküm işlemine tabi tutulabilmektedir.Bu durum oluşan firenin artmasına neden olur.
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
c)SİLİNDİR VE HADDELEME İŞLEME
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya(işlem sırasında oluşan artıklar tekrar eritilerek kullanılabilmesi için) 1’den fazla silindir ve haddeleme işlemine tabi tutulabilmektedir.Bu durum oluşan firenin artmasına neden olur.
22 ayar ‰0,60gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,30gr fire oluşur
D)ŞEKİL VERME -PRES-FORM İŞLEMLERİ
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya (işlem sırasında oluşan artıklar tekrar eritilerek kullanılabilmesi için) 1’den fazla işleme tabi tutulabilmektedir.Bu durum oluşan firenin artmasına neden olur.
22 ayar ‰0,80gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,20gr fire oluşur
E)TEZGAH AŞAMASI
22 ayar ‰2,00gr
18 ayar ‰3,00gr
14 ayar ‰3,50gr fire oluşur
F)CİLA İŞLEMİ
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya 1’den fazla cila işlemine tabi tutulabilmektedir.Bu durum oluşan firenin artmasına neden olur.
22 ayar ‰6,00gr
18 ayar ‰7,00gr
14 ayar ‰8,00gr fire oluşur
G) KALEM ATMA İŞLEMİ
22 ayar ‰0,80gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,20gr fire oluşur
GERİ KAZANMA(RAMAT) İŞLEMİ
Kuyumculuk mesleğinde imalat aşamasında yerlere dökülen altın tozları,altın temizliğinde kullanılan su,asit,yağ kimyasallar gibi artıklarla ramat denilmektedir, toplanıp biriktirilen bu ramatlar geri kazanım işlemine tabi tutulmaktadır.Geri kazanım(ramat) işleminin sonunda yaklaşık olarak %40-50 oranında altın geri kazanılmamış olup zayi olarak kabul edilir.
ÖRNEK:Tamamen el(geleneksel yöntemler) ile üretilen ürünler için aşağıdaki aşamalar kullanılmaktadır.
ERİTME İŞLEMİ
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
SİLİNDİR VE HADDELEME İŞLEMİ
22 ayar ‰0,60gr
18 ayar ‰13,00gr
14 ayar ‰1,30gr fire oluşur
TEZGAH AŞAMASI
22 ayar ‰2,00gr
18 ayar ‰3,00gr
14 ayar ‰3,50gr fire oluşur
CİLA İŞLEMİ
22 ayar ‰6,00gr
18 ayar ‰7,00gr
14 ayar ‰8,00gr fire oluşur
KALEM ATMA İŞLEMİ
22 ayar ‰0,800gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,20gr fire oluşur
Toplam 1 kg 22 ayar ürünün imlatı sırasında oluşan fire miktarı 10,90gram olarak örneklenebilmektedir.
ÖRNEK 2: Makina ile üretilen ürünler için aşağıdaki aşamalar kullanılmaktadır.
ERİTME İŞLEMİ
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
SİLİNDİR VE HADDELEME İŞLEMİ
22 ayar ‰0,60gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,30gr fire oluşur
ŞEKİL VERME-PRES-FORM İŞLEMLERİ
22 ayar ‰0,80gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,20gr fire oluşur
TEZGAH AŞAMASI
22 ayar ‰2,00gr
18 ayar ‰3,00gr
14 ayar ‰3,50gr fire oluşur
CİLA İŞLEMİ
22 ayar ‰6,00gr
18 ayar ‰7,00gr
14 ayar ‰8,00gr fire oluşur
KALEM ATMA İŞLEMİ
22 ayar ‰0,80gr
18 ayar ‰1,00gr
14 ayar ‰1,20gr fire oluşur
Toplam 1 kg 22 ayar ürünün imalatı sırasında oluşan fire miktarı 11,70gram olarak örneklenebilmektedir.
ÖRNEK 3:Döküm yöntemi ile üretilen ürünler için aşağıdaki aşamalar kullanılmaktadır.
ERİTME İŞLEMİ
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
DÖKÜM İŞLEMİ
Bu işlemde imal edilecek ürüne ve üreticinin kullanmakta olduğu tekniklere göre maden 1 veya 1’den fazla döküm işlemine tabi tutulabilmektedir.
22 ayar ‰1,50gr
18 ayar ‰2,00gr
14 ayar ‰2,50gr fire oluşur
TEZGAH AŞAMASI
22 ayar ‰2,00gr
18 ayar ‰3,00gr
14 ayar ‰3,50gr fire oluşur
CİLA AŞAMASI
22 ayar ‰6,00gr
18 ayar ‰7,00gr
14 ayar ‰8,50gr fire oluşur